بوشاسپ همان دیو خواب است/ کابوسِ ندیدن کابوس

به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری نمایش «خانه بوشاسپ درازدست» امروز ۲۷ خردادماه با حضور کارگردان و بازیگران این اثر برگزار شد. در این نشست، علی اتحاد کارگردان، مجید رحیمی جعفری تهیه کننده، مهدی پاکدل، رعنا آزادی فر و اندیشه فولادوند بازیگران این اثر نمایشی حضور داشتند.

در ابتدای نشست اتحاد درباره ویژگی های این اثر بیان کرد: نمایش «خانه بوشاسپ درازدست» به معنای صرف کلمه تئاتر نیست بلکه اثری بینارشته ای محسوب می شود. در این اثر ما از امکانات پرفورمنس آرت اینتراکتیو، کامپیوتر آرت و ... بهره گرفته ایم. این اثر بر اثر کابوس های افراد مختلف شکل گرفته و یک کار پژوهش محور است. پروسه تولید آن نیز از حدود یک سال و نیم قبل برای من شکل گرفت که از دل آن متن پژوهشی، نمایشنامه به وجود آمد و تمرین ها آغاز شد.

رحیمی جعفری نیز در این زمینه توضیح داد: ابتدا قرار بود علی اتحاد، این پروژه را به شکل کوچکتری در سالن دیگری اجرا کند اما در بازنویسی این متن آنقدر روی جزئیات کار شد که تصمیم گرفتیم آن را به صحنه ببریم و امکان اجرای این نمایش نیز فقط در یک سالن بلک باکس امکان‌پذیر بود. از ۶ ماه قبل کارهای اجرایی نمایش شروع شده و حدود ۲ ماه است که بازیگران مشغول به تمرین هستند.

در ادامه اتحاد درباره جزئیات این نمایش یادآور شد: من همیشه کارم را از طرح اولیه شروع می کنم و بعد از بازنویسی چندین باره، جزئیات کار تغییر می کند. این متن نیز از ابتدای شروع تا امروز، پنج بار بازنویسی شده و در حال حاضر مدت زمان نمایش بین ۶۰ تا ۷۰ دقیقه شده است. این نمایش از ۸ پرده تشکیل شده که ۶ پرده آن قابلیت این را دارد که هر شب تغییر کند و حتی در هر اجرا هم می تواند تغییراتی داشته باشد، چون کلیت اجرا به صورت سیال طراحی شده است.

وی افزود: در واقع اجرای این ۶ اپیزود براساس انتخاب مخاطب شکل می گیرد به این ترتیب که بازیگران تاس هایی را به مخاطبان نشان می دهند و براساس تاسی که تماشاگران می اندازند اجرای اپیزود مورد نظر مشخص می شود. در واقع برای اجرای هر کدام از تک گویی های نمایش، تاس ریخته می شود و بر همین اساس ترتیب اجرای قصه ها هم فرق می کند. در این اجرا مخاطب شاهد روایت دوم شخص از یک کابوس است.

کارگردان نمایش «مرثیه ای برای کتاب سوزی ها» درباره انتخاب بازیگران تصریح کرد: ابتدا کار را با مهدی پاکدل شروع کردم، در واقع  اول قرار بود متن دیگری کار شود که بعداً این نمایشنامه جایگزین شد. ما از زمستان گذشته در حال کار کردن روی این متن هستیم. بعد از مهدی پاکدل، اندیشه فولادوند به ما پیوست و پس از آن رعنا آزادی ور به جمع بازیگران اضافه شد.

وی متذکر شد: کابوس های این نمایش به شکل تک گویی اجرا می شوند و من از تابستان گذشته آنها را نوشته بودم اما شکل اجرایی آن چندین بار تغییر کرد و از آنجا که اجرای هر اثر برای من شکلی پویا دارد در طول اجرا و تمرین ها کار تغییر می کند.از آدم های اطرافم خواستم روایت خواب هایشان برای من بفرستند و بعد از سه ماه من حجم زیادی فایل صوتی و متن دریافت کردم که در آن آدم ها، کابوس هایشان را تعریف کرده بودند. چون مردم معمولاً خواب های شیرینشان را کمتر بازگو می کنند. نکته جالب برای من این بود که الگوهای مشترکی در همه خواب ها وجود داشت و بر این اساس من شروع کردم به گشتن درباره المان های تشکیل دهنده یک کابوس

اتحاد اظهار کرد: علاقه من در دو حوزه ادبیات و روانشناسی است و در این کار هم هر دو را مورد توجه قرار دادم. در حوزه روان شناسی به این شکل کار کردم که از آدم های اطرافم خواستم روایت خواب هایشان برای من بفرستند و بعد از سه ماه من حجم زیادی فایل صوتی و متن دریافت کردم که در آن آدم ها، کابوس هایشان را تعریف کرده بودند. چون مردم معمولاً خواب های شیرینشان را کمتر بازگو می کنند. نکته جالب برای من این بود که الگوهای مشترکی در همه خواب ها وجود داشت و بر این اساس من شروع کردم به گشتن درباره المان های تشکیل دهنده یک کابوس.

این هنرمند تصریح کرد: همچنین در خارج از ایران نیز تعداد زیادی وبلاگ پیدا کردم که در آن مردم کابوس های مشترکشان را به اشتراک می گذاشتند. در نهایت به حدود ۲۰ الگوی اصلی که در همه کابوس ها مشترک است، رسیدم. کابوس هایی مثل افتادن از پرتگاه، گم شدن، دیررسیدن، افتادن دندان، فلج شدن، مواجهه با هیولا و...

وی افزود: در اجرای این متن نمایشی بخش تأویلی این کابوس ها در روند بازی و اجرا شکل می گیرد. به عنوان نمونه در زمان روایت کابوس افتادن دندان، ما یک سری دندان واقعی هم به مخاطب می دهیم و این کار جنبه درمانی هم پیدا می کند. چون می دانیم که  افتادن دندان ترسی است که از کودکی در نهاد ما وجود داشته، البته در بخش بعد از اجرا هم، ما یک روند پژوهشی خواهیم داشت که جنبه تأویلی و درمانی این کابوس ها را بیشتر مورد توجه قرار می دهد.

در ادامه رعنا آزادی ور درباره اولین حضورش در صحنه تئاتر بیان کرد: در واقع این اجرا، یک کار تئاتری صرف نیست و کمی پیچیده تر از یک تئاتر است. من تاکنون تجربه روی صحنه رفتن را نداشته ام و بنابراین نگران هستم. این نمایش از فضای سلیقه و زندگی من دور است اما فکر کردم که حضور در این کار تجربه خوبی برای من خواهد بود.

مهدی پاکدل یکی دیگر از بازیگران نمایش نیز درباره تجربه همکاری با اتحاد گفت: همیشه علاقه مند بودم که با جوانان نوگرا و کسانی که نگاهی بدیع و تازه دارند، کار کنم. در همین راستا با حامد محمدطاهری، رضا گوران، محمد یعقوبی هم کار کرده ام که هر کدام از آنها در آن زمان جوان بودند اما با علی اتحاد از پارسال آشنا شدم و او بعد از دیدن بازی من در نمایش «افسون معبد سوخته» این قابلیت را در من دید که می توانم در نمایش های غیررئالیستی نیز بازی کنم و برای حضور در این نمایش از من دعوت کرد.

اندیشه فولادوند نیز درباره همکاری اش در این اثر گفت: علی اتحاد صاحب این اثر، کارش ادبیات  است. افراد اهل سواد برای من بسیار دوست داشتنی هستند و چون او هم سن و سال و هم نسل من نیز است می توانم با او ارتباط خوبی برقرار کنم. منظور من از افراد باسواد کسانی است که برای جهان بینی شان تحلیل دارند و اطلاعاتشان در حد سرچ گوگل نیست. اتحاد هم از جمله این افراد است و هر کاری هم که انجام دهد مخرج مشترکش از ادبیات می آید.

وی ادامه داد: زمانی که طرح علی اتحاد را مطالعه کردم احساس کردم در این اجرا ریاضتی در انتظار من است. البته به عنوان بازیگر و در نهایت نیز تطهیری انتظارم را می کشد، البته به عنوان اندیشه فولادوند. چون فکر می کنم بعد از اجرا، کار مفیدی انجام داده ام و درواقع این کار برایم جنبه درمانگری نیز دارد.

پاکدل در ارتباط با اینکه آیا کابوس هایی که خودش در زندگی دیده است تأثیری در روند نگارش متن داشته یا خیر؟ توضیح داد: در واقع کابوس من این است که در زندگی کابوس نمی‌بینم. چون خواب هایم را زود فراموش می کنم. در واقع من کابوس را زیست می کنم. همانطور که گفتم همیشه علاقه مند بودم شکل های بدیع و نو را در تئاتر امتحان کنم و از طرف دیگر اط سطح آگاهی اتحاد به ادبیات بسیار لذت می بردم و در واقع حرف هایش را می بلعیدم. در این کار ما دنیای متفاوت دوست داشتنی را با هم اجرا کردیم و من چون ذهن اجرایی دارم در شکل اجرایی کار کمی مشورت دادم اما هیچ دخالتی در نگارش متن نداشتم.

رحیمی جعفری نیز درباره همکاری اش با علی اتحاد یادآور شد: ما چند سال است که با هم همکاری می کنیم و قرار بر این شده که اگر کاری از لحاظ هزینه به صرفه باشد و قابلیت اجرا در یک سالن نمایشی را داشته باشد من تهیه کنندگی آن کار را برعهده بگیرم. برای این اجرا نیز به دنبال سالنی بودیم که کاملاً در اختیار ما باشد چون اکثر سالن ها، قبل و بعدش اجرای دیگری دارد و این روزها سالن های خصوصی بیشتر مساله تجاری را در نظر می گیرند. خوشبختانه سالن شهرزاد با ظرفیت بالای پذیرش مخاطب در اختیار ما قرار گرفت و بسیار خوشحالم که در این وضعیت اقتصادی، کار خوبی را اجرا می کنیم.

در بخش دیگری از این نشست خبری اتحاد درباره نام نمایش توضیح داد: «بوشاسپ» دیو خواب است و در اوستا بارها اسمش تکرار شده و همیشه هم لقب درازدست را با خود یدک می شود. بوشاسپ شما را به سرزمین خودش می برد و در متن های باستانی کسی است که نمی گذارد شما از رختخواب بیدار شوید و خروس نیز دشمن اوست که شما را از خواب بیدار می کند. در ادبیات کهن گرشاسب در خواب بوشاسپی است و در آخر الزمان این خروس است که او را بیدار می کند. بوشاسپ خانه ندارد و در کالبد انسان ها زندگی می کند و صحنه نمایش ما نیز برای بوشاسپ به عنوان خانه در نظر گرفته شده است.

وی درباره ادامه این اجرا بیان کرد: همزمان با اجرای این نمایش نیز وب سایتی راه اندازی خواهد شد برای اشتراک گذاشتن تجربه خواب افراد مختلف. به این ترتیب که مردم می توانند کابوس هایشان را در آن درج کنند. این تجربه خواب، pine می‌شود روی نقشه تا بتوانیم براساس مناطق جغرافیایی، الگوهای خواب را دریابیم. امیدوارم بتوانیم با این کار، الگویی درباره خواب ایرانی ها داشته باشیم تا منبع موثقی برای فیلمنامه نویسان و نویسندگان ما باشد.

در پایان این نشست رسانه ای نیز عنوان شد اپلیکیشن «خانه بوشاسپ درازدست» به تازگی در سیستم اندروید راه اندازی شده و چند روز دیگر نیز در سیستم عامل های ios هم قابل دانلود کردن خواهد بود. مخاطبان می توانند از طریق این اپلیکیشن، تمام اطلاعات نمایش و حتی رزرو بلیت را  انجام دهند.

«خانه بوشاسپ درازدست» از اول تیرماه در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا می شود.